در جهان امروز که انتقال دانش با سرعتی چشمگیر گسترش می یابد، با اطمینان می توان ادعا کرد که مضرات پلاستیک و ظروف پلاستیکی بر کسی پوشیده نیست، ولی با این وجود همچنان در کشور ما استفاده از لیوان های پلاستیکی امری رایج و متداول می باشد.
چرا مصرف لیوان پلاستیکی در کشور ما متداول است؟
در روزهای نخستین تولید و عرضه لیوان های پلاستیکی در کشور ما، استفاده از آنها به خاطر راحتی مصرف، سبک بودن، مقاوم بودن در برابر شکستگی و قیمت ارزان خیلی زود گسترش پیدا کرد. به طوری که افراد ترجیح می دادند حتی در میهمانی های کوچک خانوادگی نیز به جای لیوان های مخصوص نوشیدن چای و نوشابه از این لیوان های پلاستیکی که نیاز به شست و شو نداشتند؛ استفاده کنند.
دیری نپایید که دانشمندان مضرات این وسیله پرمصرف را اعلام نمودند و از مردم خواستند که برای حفظ سلامت خود و عزیزانشان به هیچ وجه از این لیوان ها برای نوشیدنی های داغ استفاده نکنند. البته با ظهور لیوان های کاغذی که با وجود راحتی در مصرف، مضرات لیوان های پلاستیکی را نداشتند، شرایط کمی بهتر شد ولی متاسفانه در کشور ما به علت قیمت بالاتر و عدم اطلاع رسانی درست و مناسب، هم چنان از لیوان های پلاستیکی برای نوشیدن استفاده می شود.
به نظر می رسد؛ باید از سوی فعالان این حوزه آگاهی های لازم به مردم داده شود، تا با فرهنگ سازی و جایگزینی عملکرد درست، از تاثیرات مخرب استفاده از لیوان های پلاستیکی جلوگیری کرد. به همین خاطر بر آن شدیم تا در راستای رسالت اجتماعی خود، نگاهی کاملا تخصصی و مقایسه ای بین لیوان های پلاستیکی و لیوان های کاغذی داشته و شایع ترین مضرات مصرف لیوان های پلاستیکی را بیان کنیم:
1.تاثیر بر محیط زیست
لیوان های پلاستیکی:
استفاده از ظروف پلاستیکی که باعث دفع زباله های ظروف پلاستیکی و انباشت آنها در محیط زیست می شود، به مرور به منابع خاکی و آبی آسیب زده و سبب نابودی زندگی گیاهان و حیوانات مختلف می گردند. زیرا تجزیه پلاستیک در طبیعت 200 تا 500 سال طول می کشد. علاوه بر این در طول این سالها مواد مضر تشکیل دهنده پلاستیک دوباره وارد چرخه آب و خاک شده و به سیکل مواد غذایی برگشته که اثرات منفی و زیانبار جبران ناپذیری بر سلامت مواد غذایی خواهند داشت.
لیوان های کاغذی یکبار مصرف:
لیوان های کاغذی یکبار مصرف که از خمیر خام کاغذ تهیه می شوند، نه تنها برای طبیعت و محیط زیست مضر نبوده؛ بلکه به هیچ وجه در طبیعت آثار مخربی از خود به جای نمی گذارند. زیرا این لیوان ها از منابع تجدید پذیر ساخته شده و در صورتی که به درستی بازیافت شوند، می توانند بدون هیچ آسیبی به محیط زیست، دوباره در چرخه طبیعت قرار گیرند.
البته در خصوص ظروف گیاهی یکبار مصرف که در تولید آنها از ساقه نیشکر موسوم به باگاس استفاده می شود، شرایط بسیار بهتر بوده و حداکثر سه ماه طول می کشد تا در خاک تجزیه شده و به چرخه طبیعت بازگردند. با توجه به این که این ظرف ها در بازه ای کمتر از 100 روز به کود مغذی خاک تبدیل می شوند، استفاده از آنها نه تنها راحتی و آسایش مصرف کننده را به همراه خواهد داشت، بلکه فرهنگ سلامت زیستن را نیز در جامعه گسترش می دهد.
2.تاثیر بر سلامت انسان ها
لیوان های پلاستیکی:
به طور کلی دانشمندان لیوان های پلاستیکی را خطری جدی برای سلامت انسان ها می دانند. زیرا مطالعات دانشمندان که در مجله Chemosphere منتشر شده؛ نشان می دهد اندازه پلاستیک قابل جذب از طریق یک لیوان پلاستیکی یکبار مصرف، برابر با سه میلی گرم در هر فنجان می باشد که اگر افراد به صورت مداوم از این لیوان های پلاستیکی یکبار مصرف استفاده نمایند، آسیب های زیادی به بدن خود وارد می کنند. به طور کلی موادی که در ساخت پلاستیک به کار میرود باعث بروز چاقی، دیابت، اختلال در عملکرد هورمون ها، تاثیر بر دستگاه گوارش و … می شود.
بنابراین به هیچ وجه به خاطر سبکی حمل و نگهداری آسان از این لیوان ها حتی برای نوشیدنی های سرد استفاده نکنید، زیرا در دراز مدت این موضوع می تواند سیستم ایمنی بدن انسان را مختل نماید.
لیوان های کاغذی یکبار مصرف:
این لیوان ها که معمولا از مواد با اولیه با کیفیت و مرغوب تهیه می شوند، به خوبی در برابر روغن و آب داغ مقاومت دارند. ریختن آب داغ در لیوان های کاغذی به هیچ عنوان شکل ظاهری و کیفیت اولیه آنها را تغییر نداده و هیچ ضرری برای سلامت انسان ها نخواهد داشت. در مورد نوشیدنی های سرد مانند آب، دوغ یا نوشابه نیز، لیوان های کاغذی بهترین گزینه می باشند، زیرا از یک طرف این لیوان ها از کیفیت و مقاومت بالایی برخوردارند که هیچ واکنشی با مواد داخل لیوان نخواهد داشت، از طرف دیگر با رعایت نکات بهداشتی مانند استفاده تک نفره از هر لیوان مانع انتقال انواع بیماری در بین افراد می شوند.
3.تاثیر بر سلامت روان انسان ها
لیوان پلاستیکی:
به طور کلی مواد موجود در لیوان های پلاستیکی می تواند باعث بروز بی خوابی، ایجاد حس خستگی و عصبانیت شوند. در تصور عامه اگر از این لیوان ها برای نوشیدن چای یا قهوه استفاده شود، تاثیرات منفی و مضر آن بسیار زیاد خواهد بود. به همین خاطر معمولا افراد با خیال راحت از لیوان های پلاستیکی برای نوشیدن آب، شربت و یا نوشابه استفاده می کنند، حال آن که دانشمندان ثابت کردند؛ استفاده از لیوان های پلاستیکی برای نوشیدنی های اسیدی و چرب مانند نوشابه و کاکائو بسیار بیشتر از مصرف چای داغ میتواند مخاطره آمیز و خطرناک باشد.
لیوان کاغذی یکبار مصرف:
لیوان کاغذی یکبار مصرف که از مواد اولیه سالم و بهداشتی تهیه می شوند، نه تنها تاثیر منفی بر روح و روان انسان ها نداشته بلکه به علت تنوع در طرح و مدل می توانند باعث ایجاد شادابی و نشاط نیز گردند. کیفیت فوق العاده مواد اولیه این لیوان ها نیز سبب می گردد تا شرایط زندگی سالم فراهم شده و افراد از بیماری هایی که از طریق استفاده از لیوان های پلاستیکی منتقل می شوند، در امان بمانند.
چه باید کرد؟
با وجود آن که بارها و بارها در رسانه های مختلف از زیانبار بودن لیوان ها و ظروف پلاستیکی گفته شده؛ همچنان ایرانیان جزء پنج کشور برتر استفاده از ظروف پلاستیکی هستند. استفاده از این لیوان ها خصوصا در ادارات، مراسم های مذهبی و جشن ها بسیار رایج و متداول می باشد. حال آن که لازم است میهمانی ها و مجالس خود را با محصولاتی عاری از مولکول های مضر و مسموم برگزار کنیم.
جایگزینی محصولات یکبار مصرف سالم، پاک و تجزیه پذیر با محصولات یکبار مصرف پلاستیکی و بازیافتی به راحتی می تواند سلامت جسم و جان را دوباره به خانواده ها هدیه دهد. با توجه به این که امروزه با پیشرفت های چشمگیر و فوق العاده ای که در عرصه تولید و طراحی لیوان های کاغذی و گیاهی در کشور به وجود آمده، امکان استفاده از لیوان های کاغذی با بدنه استروک، با کیفیتی فوق العاده و سالم برای همگان وجود دارد که نوید بخش یک زندگی سالم و پرنشاط خواهد بود.
حال که زندگی ما به محیط زیستمان پیوند خورده و حیاتمان منوط به سلامت زمین است، به نظر می رسد تنها راه نجات این است که به طبیعت و محیط زیستمان احترام گذاشته تا زمینی سبز و زیبا را برای فرزندانمان به یادگار بگذاریم. بنابراین لازم است همگی با هم تلاش کنیم تا برای داشتنی ایرانی آباد و زمینی پاک، برای همیشه خرید و استفاده از لیوان های پلاستیکی را از زندگی خود و عزیزانمان حذف کنیم .
منبع:صنایع سلولزی بایدا